Термин « эдемӹн прававлӓжӹ » Уставшым основательница Оон шым гана ышмашкы, мам ӹштендӓ организацин принципвлӓ дон эдемӹн прававлӓжӹ дӓ тӹнг цельжӹм пӓлемдӓ защиты вуйлатышы1948 и, международный прававлӓжӹн деклараци сотыракым ӹштӓ эдемӹн прававлӓжӹ эдемӹн прававлӓжӹ всеобщий. Организаци правовой документвлӓ эдемӹн прававлӓжӹм ӹшӹклӹмӓш дӓ жеп доно активно ты вӓр. Комиссареш управлени верховный Эдем прававлӓ доно ушымы халыквлӓн организаци (УВКПЧА) ушымы халыквлӓн организацин тӹнг эдемвлӓн прававлӓштӹм пыдыртымы каеш. Икманяр бюрон эл сӓндӓлӹкӹн эдем прававлӓ доно мисси элемент тӹкӹлен доно кыча. Полномочий улы сӓндӓлӹкӹм эдемӹн прававлӓжӹ гишӓн положени дӓ верховный управлени нӓлмӹ седок лӓктеш комиссареш область, пыдыртымы гишӓн докладым дӓ техень положеним ынгыла кердеш. Причины дон цельӹм дон механизм информация о ж лым шылаш дӓ геноцидӹн геноцидӹн кредит, шижтӓрӓ интересуя, мерӓвлӓм принимайшашлык ылам дӓ кынам тӓрвӓтен дӓ риск палшаш манын, мерӓвлӓм принимаяш. Келгемдӓш лӹмжӹ ж вуйлатымы доно теоретический гишӓн ядмаш доно ответственность защиты разработкым, политический, организационный дӓ оперативный ответственность защиты. Эдемӹн прававлӓжӹн деклараци всеобщий (1948) документвлӓ семӹнь эдемӹн прававлӓжӹ гишӓн юридический защиты универмагвлӓ пӹтӓришӹ ылеш. Экономический дӓ гражданский дӓ политический прававлӓжӹ гишӓн международный международный пакт пакт гишӓн, эдемвлӓн права тидӹ гишӓн социальный дӓ культурный прававлӓ кӱ тенге ӹштӓш манын международный инструментвлӓ билл. Инструментвлӓ международный рӓдӹ дӓ вес эдемӹн прававлӓжӹ гишӓн договорым, 1945 и паштек нӓлӹн, эдемӹн прававлӓжӹ норма международный правам область кымдаэмдаш. Демократический, прававлӓ негӹцеш верховенство, мычаш толаш йӧн обеспечени дӓ безопасностьышты шотыш мир, прогресс дӓ виӓнгдӹмӓш. 2005 иэш сӓндӓлӹкӹн саммит мировой правительствыжы весым анжыкта манын, « тидӹ ценностьвлӓм универмагвлӓ демократический, кыды халыкшы ӹшке системӹм ӹшкӹлӓнжӹ доно пӓлен суффикслаже политический лӓктӹш, экономический, социальный дӓ культурный виӓнгдӓш, тӹдӹм нӹнӹ вӹкӹ сӹнзӓнӓм темӓш цилӓ нӹнӹ ӹлӹмӓшлӓн участвуен аспектвлӓ ». Тӹдӹ пӓлемденӓ:"Мам пӓлемдӓш манын, демократический, эдемӹн прававлӓжӹ дӓ тӹнг ирӹкшӹм дӓ весӹм дӓ уважаен взаимоукреплять взаимозависимый виӓнгден толыт. Неотъемлемый толын ӱжмӹ принцип демократический, Организация нормативный. Тидӹ шӱден доно вуйлатышы 2009 и гласить демократический генеральный секретарьжым,"ООН гарантируен ылын, дӓ ма нӹнӹ тӹдӹлӓн увертӓрен палшык действим демократический, шотлымы, шуарымаш дӓ принцип доно ӹштӓ. Оон кого эдемвлӓн прававлӓштӹм пыдыртен кердеш безопасностьышты кӓнгӓш пыртымы ылын, зонышты конфликтвлӓм тӹдӹ числа. Оон расследованивлӓмӓт эртӓрен дӓ безопасностьышты посредничество полномочивлӓм пумы Кӓнгӓш янгылен, мисси колтенӹт, ӹшке лӹмжӹ шагалташ ядына ӓль пуры кычылтмы посланник палшык генеральный секретарьжы. Мерӓм принимаяш кердеш безопасностьышты тенге кӓнгӓш ушымы тыл цӓрнӹ, ӓлдӓ, сӓндӓлӹк сарын доно виктӓрӹшӹ вивлӓ наблюдатель тӹкӹлӹ. Эффект тидӹ келеш гӹнь, мерӓвлӓм принимаяш ӧкымлӧ кердеш, кыце техень санкций экономический, оружим эмбарго пуымылан, финанс дӓ санкций ограниченивлӓм, лекмаште цӓрнӓ, дипломат отношенивлӓ пыдештеш, ӓль войнаш пырля блокадышты акций.
Ассамблей генеральный Комитетӹн кымшы (социальный, культур гуманитарный) когон шукы ядмашвлӓм, эдемӹн прававлӓжӹ пыртымы.
Тенге тӹ ядмашвлӓм ланзыленӹт, положенижӹм однакажы ӹдӹрӓмӓшвлӓм тӹкӓлшӹ, тетя защиты, халыкнан тӹнг, обращени беженец доно, защиты тӹнг ирӹкшӹм, дискриминация самоопределение прававлӓжӹ дӓ расовый пӹтӓрӹмӓшешӹжӹ. Комиссия пӓшӓм ӹштен, социальный тӹкӓлеш Межучрежденческий дӓ икманяр межправительственный механизмвлӓ, негызлалташ штаб-квартирӹштӹжӹ оон Нью-Йорк, тидӹм, ушымы халыквлӓн организаци генеральный секретарьжым, йӹр кымда тӹкӓлмӹ ядмашвлӓ, эдем прававлӓ доно кӹлдӓлтӹнӹт. Ассамблей генеральный, решенивлӓмӓт принимаен дӓ органвлӓ, нӹнӹ палшен пуаш дӓ социальный дӓ безопасностьышты кӓнгӓш государство экономика дӓ совет кӹлӹн рекомендуйымы-членвла, иктешлышы да вес организацивлӓн системе нация. Верховный советыш эдемӹн прававлӓжӹ дӓ тӹдӹн палшымыжы доно офис комиссар. Тенгеок цилӓ эдемӹнок прававлӓштӹ пӓшӓм ӹштӹмӹ областьвлӓшкӹ пӓшӓ интеграций ты организацийын, числан тыдым виангдаш, сӓндӓлӹкӹн дӓ безопасность, оон миротворческий гуманитарный дӓ пӓшӓ.
Эдемӹн прававлӓжӹ положеништӹ гишӓн ядмашвлӓм паштек конфликтвлӓ тенге лиӓлтӹн, управлени миростроительство рамкышты палшымы доно паша.
Эдемӹн прававлӓжӹ кӓнгӓш семӹнь, эдем прававлӓ доно вашталташ комиссия 2006 и доно ӹштӓт, варажы кудлу и упражненивла, халыквлӓн организацин тӹнг уша ганьжым органвлӓ межправительственный эдемӹн прававлӓжӹ ӹшке вуя ӹштен область. Экспертӹн волонтер лӹм доно вуйлатышывлӓ дон совет эдем прававлӓ процедуры, тергӓ дӓ ирӹкӓн, контролируен, кӓнгӓшвлӓм пуэн дӓ эдем прававлӓ доно публичный отчётӹм ӹштӓш, ӓль эл гӹц пасна тематический область гӹц. Органвлӓ, договор семеш международный ӹштӹнежӹ-тидӹ независимый комитетӹн эксперт, нӹнӹм контролируйышы международный прававлӓ дон тӹнг документвлӓштӹжок эдемӹн цацымашвлӓжӹ.
Механизмӹмӓт ӹштен организаци виӓнгдӓш эдемвлӓн прававлӓштӹм шотышкы ушымы нация всесторонний группа (UNDG-HRM) системыш виӓнгдӓш палшен, ти организациштӹ вим ушен направленивлӓжӹ рамкышты Нация.
Представительвлӓжӹ Генеральный Секретарьжы лӹмеш шагалтымы, кыдыжы утларак суйымы эдемвлӓн прававлӓштӹм пыдыртымы нелӹ: сексуальный насилиэш конфликт гишӓн ядыштын представительвлӓжӹ лӹм генеральный секретарьжы условивлӓ Оон луаткӓндӓкш и шагалтымы международный расследовани доно 2018 мали январьын комиссия генеральный секретарьжы. Г тӹдӹлӓн назначымы-лена сунда жан (Швеци), г-Boolell Н Винод (Маврикий), г-Munzu Н Саймона (Камерун) уполномоченный шотыш. Г-тидӹ комиссия Сунда жан председатель шагалтымы ылын Ядмашвлӓм вел ӹштен, соглашеним подписӓйӹшӹ, национальный властьым кычен палшымы доно кредӓлмӓштӹ дӓ келыштарымаш комиссия мали безнаказанность вин.
Комиссар, кыдывлӓн шотышты индивидуальный кучылтын, международный правам нарушаймашеш гуманитарный прававлӓн шӹмлен дӓ серьезныйрак эдем, коклы кок и ӹштӹмӹ докладыштыжы дӓ мали январьын 2012 ин октябрьын генеральный секретарьжы 2018 доно представляйӹмӹ.
Сӓндӓлӹквлӓ доно операцивлӓм дӓ шукырак операцим тӹкӹлен, политика дӓ пингӹдемдӓ сӓндӓлӹкӹштӹжӹ"ӹшкӹмжӹн тенге мандат пыртымы, аралыме да эдем прававлӓ доно кӹлдӓлтӹнӹт палемден. Срока пыртышы дӓ тидӹ долгосрочный перспективы меря: йӧн доно шӓрӹмӓш права халык, ӹшкӹмӹштӹм нӹнӹ ӹняндӓрен кердӹнӹт манмы доно тӹдӹ национальныйым дӓ пингӹдемдӓ дӓ нӹнӹн потенциалышты эдемӹн прававлӓжӹм тергӹшӹ дӓ кугижӓншӹ ӹштӹмӓшӹм учреждениэмӹн манын, ӹшке правашты эдемӹн прававлӓжӹ дӓ муш область ӹштен кердӹт верховенство кыча. Группы доно пӓшӓм ӹштӹмӹ областьвлӓшкӹ тӧр формыжы ӓль вӓрӹштӹ эдемвлӓн граждан прававлӓштӹ вес сӓндӓлӹквлӓ доно операцивлӓм тӹкӹлен келӹштӓрӹмӹ. Ой, когонок, защиты халык шотышты гражданский, честь ваштареш кредӓлмӓшвлӓ дӓ пингӹдемдӓш праважы эдемвлӓн прававлӓштӹм пыдыртымы дӓ конфликтвлӓ дон сексуальный насилиэш дӓ судебный законодательный верховенство реформыжы гач тетян прававлӓжӹ, системыш дӓ безопасностьышты пенитенциарный сектор. Комиссия доно вӓтӹжӹн положеним Оон (CSW) органжы межправительственный тӹнг каеш, дон иктӧр мировой толмо гендерный исключительно йӧн ӹдӹрӓмӓш прававлӓжӹ дӓ шӓрлен. ООН тӹдӹ Секретариат-Ӹдӹрӓмӓш", 2010 ин ӹштӹмӹ.
